TDSمجموع مواد جامد محلول  (Total dissolved solids)، عبارت است از مقدار یا اندازه تمامی مواد آلی یا غیر آلی ترکیب شده در درون یک مایع، که این مواد  می توانند به شکل مولکولی، یونیزه و یا دانه های بسیار ریز در مقیاس میکرون و به شکل معلق در آن مایع وجود داشته باشند. در کل یک تعریف کاربردی از TDS عبارت است از اینکه ذرات باید انقدر کوچک باشند تا قادر باشند از یک فیلتر یا غربال گر با قطر 2 میکرومتر عبور کنند . از معیار TDS معمولاً در سیستم های تصفیه آب و آب شیرین کن استفاده می شود. کاربرد اصلی TDS در بررسی و مطالعه کیفیت آب برای نهرها ، رودخانه ها و دریاچه ها است، اگرچه TDS عموماً به عنوان معیاری از کل آلودگی در نظر گرفته نمی شود (به عنوان مثال استفاده از این معیار در رابطه با اثرات بهداشتی توصیه نمی شود ). از این معیار برای نشان دادن کیفیت مناسب آب آشامیدنی استفاده می شود و به عنوان یک شاخص کلی برای تعیین طیف وسیعی از آلاینده های شیمیایی استفاده می شود. TDS مربوط به آب آشامیدنی زمانی مناسب است که این معیار کوچکتر از  mg/L 500 باشد . در درجات بالاتر ، سختی بیش از حد، رسوب مواد معدنی، و خوردگی ممکن است رخ دهد. اگرچه در درجات پایین، TDS منجر به تغییر در طعم آب می شود.

منابع اولیه (کاربرد های اصلی) برای TDS در آبهای دریافتی، در آب های حاصل کشاورزی و مناطق مسکونی، شسته شدن آلودگی خاک و منابع آب های آلوده تخلیه شده از واحد صنعتی و فاضلاب ها است. شایع ترین ترکیبات شیمیایی، کلسیم، فسفات ها، نیترات ها، سدیم، پتاسیم و کلرید هستند که در آب حاصل از مواد غذایی یافت می شوند.

معیار سنجش TDS

1- مهمترین جنبه  TDS با در نظر گرفتن کیفیت آب، تاثیرش روی مزه آب است . زلال بودن و شفافیت آب با درجه TDS کمتر از mg/L 600  عموماً به عنوان یک حالت خوب در نظر گرفته می شود. آب آشامیدنی با درجه TDS بزرگتر از mg/L 1200  از نظر بیشتر مصرف کننده ها  یک حالت نامطلوب به حساب می آید .
2- در صورتی که غلظت TDS بالای mg/L 500  باشد منجر به رسوب بیش از حد و ایجاد لایه های رسوبی در لوله های آب می شود .
3- در صورتی که غلظت TDS کمتر از mg/L500 باشد شفافیت و کیفیت خوبی را می توان انتظار داشت، همچنین از ایجاد رسوب جلوگیری می شود. اگرچه باید به این نکته توجه کرد که درجات پایین TDS منجر به کیفیت بهتر آب آشامیدنی می شود .

تفاوت TDS و TSS

مجموع مواد جامد محلول  (Total dissolved solids) متفاوت از  مجموع مواد جامد معلق  (Total suspended solids) است . در معیار TSS ذرات نمی توانند از میان یک صافی با مقیاس 2 میکرومتر عبور کنند و به مدت نامعلومی به طور معلق در محلول باقی می مانند.

دستگاه سنجش TDS

تقسیم بندی انواع آب بر اساس مقدار TDS

TDS (mg/L)	Classes of  Water
0-50	Soft
50-150	Moderately Hard
150-300	Hard
>300	Very Hard

جدول مقادیر TDS برای 24 نوع آب آشامیدنی در ایران

TDS (mg/L)				No. of samples	Brand
S.D	mean	Max.	Min.
41	552	591	441	3	B1
49	559	602	430	3	B2
38	553	601	460	2	B3
11	208	241	179	4	B4
130	851	1170	710	3	B5
4.7	201	210	198	4	B6
10.7	212	225	208	4	B7
21	472	498	440	4	B8
45	506	557	449	3	B9
60	628	691	570	3	B10
24.7	817	849	789	3	B11
18	291	315	271	2	B12
12	290	305	275	3	B13
13	278	291	265	3	B14
178	653	871	307	3	B15
20.8	369	391	341	3	B16
19	386	411	365	4	B17
11	69	111	85	4	B18
11	71	98	68	3	B19
20	142	169	121	2	B20
20	178	199	151	4	B21
56	525	592	469	4	B22
17	86	105	68	4	B23
13.7	156	172	141	3	B24
21.8	364	1170	68	78	total

کنترل TDS در آب بویلر:

همزمان با شروع تولید بخار در بویلر، ناخالصی های موجود در آب تغذیه، در داخل دیگ جمع شده و به تدریج افزایش می یابند. این تجمع باعث می شود که حبابهای بخار مقاومت بیشتری پیدا کنند و در سطح آب دیگ با شدت زیادی متلاشی شوند. سرانجام زمانی فرا می رسد که تمام سطح آب از از حباب پر شده و کف و جرم به خط بخار نفوذ پیدا می کنند.این پدیده منجر به نفوذ سختی و رسوب به داخل بخار خروجی شده که درنهایت باعث آسیب شیرهای کنترلی، مبدل های حرارتی و تله های بخار می شود. دلیل اصلی تولید کف و جرم، سطح TDS بالا می باشد. کنترل دقیق TDS ریسک انباشته شدن کف و جرم در بویلر بخار را کاهش می دهد.

اندازه گیری میزان TDS آب بویلر به دو روش امکان پذیر است:

• نمونه گیری و سنجش TDS بیرون از بویلر
• کارگذاشتن یک سنسور و ارسال سیگنال آن به مانیتور خارجی

نمونه گیری برای آنالیز خارجی:

برای نمونه گیری از آب بویلر، صحیح بودن نمونه از اهمیت خاصی برخوردار است. بطور مثال نمونه گیری از آبنماها صحیح نیست زیرا آب موجود در آنها نسبتا خالص می باشد که ناشی از کندانس پیوسته ی بخار درون آنها است. بطور مشابه نمونه گیری از آب تغذیه ی ورودی به بویلر نیز نتیجه ی نادرستی می دهد. امروزه بیشتر بویلرسازان، اتصال لازم جهت بلودان TDS را بر روی بویلرها نصب می کنند تا بتوان نمونه گیری صحیح را از آن انجام داد. اگر نمونه گیری مستقیما از آب بویلر انجام شود درصد قابل توجهی از آن به دلیل کاهش فشار به بخار فلش تبدیل خواهد شد. این امر نه تنها برای اپراتور خطرناک است بلکه به دلیل کم شدن آب نمونه، میزان غلظت TDS بیشتری در آب باقیمانده اندازه گیری شده و نتایج اشتباهی بدست خواهد آمد. بنابراین برای اندازه گیری TDS به آب خنک شده نیاز است.

سمپل کولر یک مبدل حرارتی کوچک است که از آب سرد برای خنک کردن نمونه ی آب بلودان شده استفاده می کند.

تصمیم گیری درباره ی میزان TDS آب بویلر:

میزان غلظت ذرات جامد که در آن پدیده ی تشکیل کف شروع می شود در بویلرهای مختلف متفاوت است. سطح TDS بویلرهای پوسته ای متداول، در سایزهای کوچک حدود 2000 ppm و در سایز های بزرگ 3500 ppm می باشد بشرطیکه:

• بویلر در فشاری نزدیک فشار طراحی اش کار کند.
• تغییرات بار زیاد نباشد.
• شرایط دیگر آب بویلر به درستی کنترل شود.

زیرکش کردن (Blowdown) از بویلر برای ثابت نگه داشتن سطح TDS کمک می کند تا بخار تمیز و خشک به مصرف کننده برسد. جدول زیر نشان دهنده ی میزان TDS مجاز در بویلرهای بخار مختلف است:

بیشترین TDS مجاز	نوع بویلر
10000	دو پاس
4500	سه پاس
2000 تا 3000	واتر تیوب فشار پایین
1500	واتر تیوب فشار متوسط
1000	واتر تیوب فشار بالا

این اعداد برای راهنمایی کلی پیشنهاد شده اند و بویلرساز باید عدد دقیق TDS مجاز دیگ خود را تعیین کند.